سردرد پس از زایمان

سردرد مشکل آزار دهنده‌ای، که برای همه افراد و در تمامی سنین به علت‎های گوناگون ممکن است رخ دهد. یکی از بیشترین علل سردرد در خانم‌ها زایمان است. براساس مشاهدات انجام شده، افراد زیادی بعد از روند زایمان تا مدت زمانی دچار سردرد و گاه سرگیجه شده اند، که این سردرد گاه تا ۶ هفته پس از زایمان ادامه پیدا می‌کند. این سردردها ممکن است بسیار خفیف یا با شدت فراوان باشد. احتمال وقوع این سردردها در هر دو نوع زایمان یعنی طبیعی و سزارین وجود دارد. این سردردها علل مختلفی داشته و معمولا خطر فراوانی ندارند. در ادامه این مطلب از مجله آناندا شما را بیشتر با دلایل سردرد پس از زایمان آشنا خواهیم کرد.

سردرد پس از زایمان

در اثر زایمان و تولد کودک هورمون‎های مادر دچار تغییرات شدیدی می‌شود، همچنین در اثر این تولد بدن دچار فشار، استهلاک و افت قند می‎شود. همه این عوامل دست به دست یکدیگر داده و در بسیاری از مادران سردرد پس از زایمان را به‌وجود می‌آورد.

سردردهای پس از زایمان طبیعی و سزارین

بیشترین علت سرگیجه و سردردهای پس از زایمان طبیعی فشاری است که به بدن و نواحی سر، گردن و لگن وارد شده است. هم‌چنین به علت درد در زایمان طبیعی میزان قندخون پایین آمده و همین عامل به تنهایی باعث ایجاد سردرد می‎شود.باوجود این مسئله که در حین زایمان سزارین مادر متحمل درد نمی‌شود اما به علت تزریق داروهای بیهوشی یا بی‎حس کننده‌هایی که در نخاع تزریق می‎شوند، فرد دچار سردرد بعد از زایمان می‌شود. سردردهای پس از زایمان سزارین معمولا از یک الی دو روز بعد از زایمان آغاز می‎شود.این سردرد‌ها می‌تواند علائم بیماری‌های مختلفی باشد که با مراجعه به پزشک زنان و زایمان می‌توان علت آن را شناسایی کرد.

علل سردردهای پس از زایمان

سردردهای پس از زایمان

به دو دسته تقسیم می‌شوند: سردردهای اولیه که دردهای میگرنی و تنشی جزء این دسته سردردها به حساب می‌آیند و دسته دوم سردردهای ثانویه که به علت وجود یک بیماری در بدن ایجاد می‌شوند. علل سردردهای اولیه ممکن است گزینه‎های زیر باشد:برخی افراد به صورت ارثی سابقه ابتلا به سردرد پس از زایمان را دارند، که پس از مدتی به راحتی از بین می‎رود.  بارداری و زایمان از عوامل تغییرات فراوان هورمون‎ها می‎باشند. معمولا بعد از زایمان میزان استروژن کاهش پیدا می‎کند، زمانی که سطح استروژن موجود در بدن کاهش پیدا کند فرد دچار سردرد می‎شود.یکی از علل مهم در انواع سردرها کاهش آب بدن و مصرف نکردن آب به اندازه کافی است. به ویژه در دوره پس از زایمان که ممکن است مادر به علت مضطرب بودن و رسیدگی به نوزاد به اندازه کافی به تامین آب بدن خود اهمیت ندهند. با تولد نوزاد و خستگی و بی‌خوابی های طولانی مدت مادر، بدن دچار کمبود‎خواب و خستگی شدید شده و این خستگی ممکن است به صورت علائمی چون سردرد بروز پیدا کند.فرایند بارداری و پس از آن زایمان یک پروسه بسیار خسته کننده برای مادران است با به دنیا آمدن نوزاد و آغاز مسئولیت‎های مربوط به او توجه مادر به خود کمتر شده وآسیب‎هایی از جمله سردرد به او وارد می‌شود.با شروع شیردهی مادر، هورمون‌های مربوط به شیردهی(اکسی توسین) در بدن ترشح می‎شود که خود یکی از علل سردرد در حین شیردهی است، با توجه به سیستم بدن مادر مدت زمان این نوع سردرد متفاوت است.بسیاری از افراد پس از زایمان دچار افسردگی و استرس شدید می‎شوند. گاهی این استرس‌ها سبب ایجاد دردهایی در ناحیه سر می‌شود.بارداری و پس از آن زایمان تغییرات زیادی در بدن ایجاد می‌کند که یکی از آ‎ن‎ها بالا رفتن یا پایین آمدن فشار خون است. تغییرات فشار خون یکی از عوامل مهم ایجاد سردرد در افراد است.

علل سردردهای ثانویه

• مننژیت
• مصرف بعضی از داروها
• بیماری پره‌اکلامپسی( این بیماری به علت افزایش فشار خون ایجاد می‌شود. در حین ابتلا به این بیماری معمولا فرد دچار دفع پروتئین از طریق ادرار می‌شود. پره اکلامپسی اغلب بیماری خطرناکی بوده و عوارضی چون تشنج و گاه به کما رفتن فرد مبتلا را به‌همراه دارد.)
• کاهش و ترک مصرف کافئین‌ها

عوارض سردرد بعد از زایمان

سردرد به‎وجود آمده پس از زایمان، امری بسیار طبیعی است و اغلب ضرری ندارد زیرا بیش‌ترین نوع سردرد پس از زایمان از نوع اولیه است که خود به مرور زمان و بدون به‌جا گذاشتن عوارض از بین میرود. اما درموارد نادری فرد دچار سردردهای ثانویه می‌شود در این صورت حتما و در اولین فرصت لازم است به پزشک مراجعه شود زیرا به تاخیر انداختن روند درمان ممکن است عوارض جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.

درمان سردردهای بعد از زایمان

درمان سردردهای اولیه پس از زایمان چه از نوع زایمان طبیعی و چه زایمان سزارین اصولا کار راحتی بوده و با داروهایی چون استامینوفن، پروفن، آسپرین، ناپروکسن و داروهایی برای کنترل سرگیجه و حالت تهوع تسکین پیدا می‎کند. در سردردهای ثانویه نیز پزشک پس از انجام معاینات لازم و انجام تست‌ها و ازمایش‌ها و همچنین انجام ام‌آر‌آی و سی‌تی‌اسکن از سر، درمان لازم را آغاز می‎کند.نوع دیگری از درمان به‌نام درمان خانگی نیز وجود دارد که می‎تواند در سردردهای اولیه از درمان‌های خانگی و غیر دارویی نیز استفاده کرد. این نوع درمان دیگر عوارض داروهای تسکین دهنده را به دنبال خود ندارد.

درمان خانگی سردرد بعد از زایمان

سردردهای اولیه معمولا سردردهای ساده‌ای هستند که باروش‌های خانگی نیز درمان می‌شوند که اکنون به برخی از آن‎ها می‌پردازیم.

آب و مایعات به اندازه کافی و لازم مصرف کنید: رسیدن آب کافی به بدن مانع از ایجاد سردرد می‎شود.مصرف کافئین را در برنامه غذایی خود جای دهید اما به مقدار کم: کافئین‌ها توانایی تسکین برخی دردها از جمله سردرد را دارند. مصرف یک فنجان چای یا قهوه برای مادران مجاز است.به اندازه کافی استراحت کرده و ۸ ساعت خواب مفید داشته باشد: زایمان فرایندی خسته کننده برای بدن است، سعی کنید استراحت کافی داشته باشید اما خواب بیش‌تر از ۸ ساعت توصیه نمی‌شود زیرا بدن برای کارکرد بهتر به فعالیت نیز احتیاج دارد.پیاده روی کنید: بعد از زایمان روزانه به مدت ۱۵ دقیقه پیاده‌روی کنید.حتما از دوستان و نزدیکان خود درخواست کمک کنید: زایمان و پس از آن نگهداری از نوزاد فرایند دشواری است که با داشتن یک فرد همراه و کمک کننده بهتر می‌توان آن را کنترل کرد.

پیشگیری از سردردهای پس از زایمان

رعایت برخی نکات می‎تواند به عدم ابتلا به سرگیجه و سردرد پس از زایمان کمک کند.

در گام اول با یک مشاور و روانشناس در ارتباط بوده و از تمامی حالات خستگی‎ها و افسردگی‎ها با او صحبت کنید.از غذاهای مقوی استفاده کنید.تمامی وعده‌های غذایی خود را به صورت کامل مصرف کرده و مراقب افت قندخون خود باشید و در طول روز از خوراکی‎های مفید و دارای مواد مغذی استفاده کنید، زیرا یکی از علل ابتلا به سردرد افت قند در بدن است.از هرگونه تنش و استرس دوری کنید.تنش، اضطراب و استرس علل بسیاری از بیماری‌ها است. در دوره پس از زایمان سعی کنید آرامش کافی داشته باشید.ورزش کنید .به آرامی و در زمان‎های کوتاه شروع به فعالیت و ورزش کنید. داشتن فعالیت و برنامه ورزشی متناسب با شرایط، روش بسیار مناسبی برای جلوگیری از ابتلا به سردرد و همینطور استرس و افسردگی بعد از زایمان است.

سوالات متداول

با ابتلا به سردردهای پس از زایمان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

درصورتی که ابتلا به سردرد شدید بوده و این درد به صورت مداوم در فرد وجود داشته باشد، هم‎چنین با ظهور علائمی چون تب و تاری دید و از دست دادن بینایی، لازم است حتما به پزشک مراجعه شود.

آیا همه افراد پس از زایمان دچار سردرد می‌شوند؟

خیر. همه مادران پس از زایمان دچار سردرد نمی‌شوند بلکه ۳۰ الی ۴۰ درصد از آنان ممکن است این سردردها را در هفته اول تولد نوزاد تجربه کنند.

سردردهای پس از زایمان تا چه مدت ادامه پیدا می‌کند؟

سردردهای پس از زایمان سردردهای ساده‌ای بوده که تا ۶ هفته پس از زایمان ازبین رفته و معمولا با استراحت و درمان‌های خانگی بهبود پیدا می‌کنند.

سخن پایانی

دریک جمع‌بندی‌ کلی از سردرد بعد از زایمان باید گفته شود این سردردها معمولا ساده و بی‎خطر هستند. بهتر است برای جلوگیری از ابتلا به همین سردردهای ساده و بی‎خطر، از روش‎هایی مانند مصرف نوشیدنی‎ها و غذاهای سالم، دوری از استرس و اضطراب و داشتن استراحت کافی استفاده کرد.