بهترین مولتی ویتامین ها و مکمل های ضروری بارداری

داشتن فرزند شاید یکی از مهم ترین تصمیمات زندگی یک زوج باشد. پیش از اقدام برای حاملگی بهتر است که آمادگی های لازم را بدانید و فراهم آورید. معمولا بهترین زمان جهت اقدام به بارداری ۶ ماه قبل از بارداری می باشد. قبل از اقدام به بارداری جهت انجام معاینات پیش از بارداری مراجعه به یک متخصص زنان وزایمان الزامی می باشد. در این معاینات مادر از نظر جسمی به خصوص وضعیت ویتامین های ضروری مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت نیاز به او مکمل های ضروری دوران بارداری داده می شود.در طول بارداری نیز پزشک زنان ممکن است انواع مختلف آزمایش های بارداری  را  توصیه کند. این آزمایش های بارداری برای کسب اطلاعات در مورد سلامت جنین طراحی شده اند و به پزشک در بهینه سازی مراقبت و رشد قبل از تولد کمک می کنند. بارداری از مهم ترین اتفاقات زندگی است. پس با آگاهی از مکمل های ضروری دوران بارداری و مشاوره با پزشک زنان، این دوره را به بهترین حالت بگذرانید. در مجله آنانداکالا قصد داریم به بهترین مولتی ویتامین ها و مکمل های ضروری بارداری بپردازیم.

بهترین ویتامین های بارداری و مکمل های ضروری دوران بارداری کدامند؟

ویتامین ها به گروهی از ترکیبات آلی مغذی اطلاق می گردد که جهت فراهم آمدن انرژی یا ساخت بافت و ترکیبات بافتی، می توانند به طور مستقیم یا غیر مستقیم موثر باشند. این ترکیبات همچنین به مقدار جزئی برای رشد، تولید مثل و بقای طبیعی بدن حائز اهمیت می باشند. امروزه مصرف بهترین ویتامین ها و مکمل ها در دوران بارداری  دغدغه بسیاری از زنان باردار است، به یک نیاز مبرم تبدیل شده است. و نشان می دهد که مصرف بهترین ویتامین های بارداری، ناهنجاری های جنینی و نیز عوارض دوران بارداری را کاهش می دهد.مکمل های ضروری دوران بارداری شامل آهن، کلسیم، ویتامین دی، فولیک اسید و ید می باشد. ویتامینها و مواد معدنی دیگر در رده های بعدی قرار دارند.

مکمل آهن

آهن از بهترین مولتی ویتامین ها و مکمل های ضروری بارداری است. نیاز به مکمل آهن در دوران بارداری تا دو برابر قبل از بارداری افزایش می یابد. میزان دریافت معمول روزانه که از طریق مواد غذایی تامین می گردد به تنهایی جوابگوی نیاز مادر و جنین نخواهد بود. این افزایش نیاز به آهن برای رشد و نمو مغزی جنین و همچنین جفت و پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن برای مادر بسیار حیاتی می باشد. همچنین عنوان شده که برای رشد عصبی جنین، تصحیح میزان آهن مادر بسیار با اهمیت می باشد.

نحوه مصرف

آهن برای توسعه و رشد جنین و جفت و افزایش حجم گلبولهای قرمز مادر مورد نیاز است. دو فرم آهن تغذیه ای وجود دارد که به آهن هم و غیر هم معروف است.آهن هم در گوشت قرمز، ماکیان و ماهی یافت می شود.آهن غیر هم شامل ۶۰ درصد آهن در غذاهای حیوانی و تمام آهن موجود در غذاهای گیاهی مانند غلات غنی شده می باشد. این نوع آهن فراهمی زیستی کمتری برای بدن دارد. جذب آهن غیر هم در حضور ویتامین C افزایش می یابد و مصرف لبنیات و فراورده های حاوی کافئین مانند چای، قهوه و کاکائو جذب آن را کم می کند.مصرف آهن به صورت خوراکی و در قالب دوز صحیح روزانه برای تصحیح و بهبود آن در بدن و رفع نیازهای ضروری مرتبط در مادر و جنین کافی و موثر می باشد.

میزان مصرف

کارشناسان بر این باورند که مصرف آهن از ۱۵ تا ۳۰ میلی گرم در روز در طول حاملگی از کم خونی فقر آهن و عوارض نامطلوبی که بر رشد و تکامل جنین و سلامت مادر (از جمله مرگ و میر مادران، زایمان زودرس، رشد ناکافی جنین و افزایش خطر مرگ و میر جنین) اثر دارد، جلوگیری می کند.مرکز پیشگیری از بیماریهای امریکا توصیه می نماید که تمام خانم های باردار می بایست ۳۰ میلی گرم در روز آهن را با اولین ویزیت بارداری شروع نمایند.چنانچه مادر بارداری که دچار کم خونی فقر آهن شده و با افت میزان هموگلوبین به زیر ۱۱ گرم بر دسی لیتر برای سه ماهه اول و سوم  و ۴/۱۰ گرم بر دسی لیتر برای سه ماهه دوم همراه باشد، و از سوی دیگر میزان فریتین سرم او نیز کمتر از ۴۰ نانوگرم بر میلی لیتر باشد، باید میزان اضافی آهن را به میزان ۳۰ تا ۱۲۰ میلی گرم روزانه دریافت نمایدt تا کم خونی او تصحیح گردد.

نکته مهم در مصرف آهن اینکه جذب این عنصر در دوزهای بالا کاهش می یابد و بهتر است آن را به صورت منقسم در طول روز مصرف نمود.    چنانچه خانم باردار دچار کم خونی شدید باشد در آن صورت، میزان دوز درمانی برابر با ۵-۴ میلی گرم به ازاء کیلوگرم وزن بدن خواهد بود. و این دوز درمانی باید به مدت ۲ تا ۳ ماه ادامه یابد تا ذخایر آهن بدن اصلاح گردد.در درمان کم خونی اصلاح هموگلوبین که معمولا چند روز پس از مصرف مکمل آهن ایجاد می شود کافی نخواهد بود. و باید ذخیره فریتین سرم نیز به مقدار طبیعی برسد. پس از کنترل کم خونی، مکمل آهن با دوز پیشگیری کننده (یک قرص در روز) باید تا ۳ ماه پس از زایمان ادامه یابد.

عوارض دارویی وتوصیه های مصرف

مصرف قرص آهن ممکن است عوارضی مانند تهوع، استفراغ، درد معده، دلپیچه، اسهال و یا یبوست به دنبال داشته باشد. به همین دلیل توصیه می شود قرص آهن بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن شب قبل از خواب می باشد.در هر حال خانم باردار باید بداند هیچگاه نباید مصرف قرص آهن را قطع کند. زیرا بعد از گذشت چند روز معمولا این عوارض قابل تحمل شده و یا به طور کلی برطرف خواهند شد. توصیه می شود از مصرف همزمان شیر و فرآورده های لبنی، چای و قهوه و قرص آهن خودداری شود. زیرا کلسیم موجود در لبنیات و تانن موجود در چای و قهوه در جذب آهن اختلال ایجاد می کند.

علائم اوردوز و مسمومیت با آهن

موارد زیر از عوارض مسمومیت با آهن می باشد.سرگیجه،تپش قلب،طعم فلز در دهان،بثورات پوستی،تشنج،تنگی نفس،و مدفوع سبز یا تیره سیاه. توصیه می شود قرص آهن بعد از غذا میل شود تا عوارض جانبی به حداقل برسد. بهترین زمان برای مصرف مکمل آهن شب قبل از خواب می باشد.دردهای شکمی،دردهای استخوانی،یبوست،اسهال،گیجی،کما.

مکمل کلسیم

کلسیم از مکمل های ضروری دوران بارداری است که باید مصرف شود. رشد اسکلتی جنین نیازمند تقریبا ۳۰ گرم کلسیم در طول حاملگی خصوصا سه ماهه سوم است. این مقدار درصد کمی از کلسیم بدن مادر بوده که به بدن جنین انتقال پیدا می کند.

نحوه مصرف و دوز مصرفی

دوز توصیه شده کلسیم المنتال، ۱۰۰۰ میلی گرم در روزبرای خانمهای باردار و شیرده می باشد. این دوز در مادران ۱۴ تا ۱۸ ساله به ۱۳۰۰ میلی گرم می رسد.در خانمهایی که میزان پایه کلسیم رژیم غذایی آنها اندک است، دوزهای بالای مکمل کلسیم باعث کاهش ریسک بروز اختلالات مرتبط با فشار خون می گردد.بهترین زمان مصرف کلسیم در زنان باردار، ترجیحا این دارو چنانچه به فرم کربنات باشد، بعد از ناهار مصرف گردد. فرم سیترات کلسیم نسبت به زمان مصرف منعطف بوده و در هر زمان از روز قابل استفاده است.

تداخلات دارویی وعوارض دارویی وموارد احتیاط و منع مصرف وعلائم اوردوز

کلسیم با گروههای دارویی تتراسایکلین ها، کینولون ها (مانند سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین)، تیازیدها (مانند هیدروکلرتیازید)، فنی توئین، و مخصوصا آهن و مکملهای آهن تداخل دارد. از عوارض گزارش شده مکمل کلسیم موارد زیر است:یبوست،تهوع،استفراغ،نفخ،بی اشتهایی،خشکی دهان،عمدتا در موارد بروز حساسیتهای احتمالی به کلسیم می باید شرایط مریض بطور مداوم پایش گردد.تزریق زیر پوستی یا عضلانی این دارو ممنوع می باشد.مواردی مانند آریتمی های قلبی و افرادی که در حال مصرف داروهای حساس قلبی مانند دیگوکسین هستند نباید کلسیم مصرف نمایند.مهمترین علائم مربوطه شامل موارد زیر است: شکمی،دردهای استخوانی،یبوست،اسهال،گیجی،کما.

ویتامین D

ویتامین دی از بهترین مولتی ویتامین ها و مکمل های ضروری بارداری است و به گروهی از مجموعه سکواستروییدهای محلول در چربی بوده که برای تقویت سیستم ایمنی، سلامت استخوان ها و تکثیر سالم سلول ها با اهمیت می باشد. این ویتامین همچنین برای تقویت جذب کلسیم، منیزیم، فسفر و روی از دستگاه گوارش با اهمیت می باشد.

نحوه و میزان مصرف وتداخلات دارویی وعوارض دارویی وموارد احتیاط و منع مصرف وعلائم اوردوز

میزان مصرف این ویتامین در بارداری، ۶۰۰ واحد بین المللی یا۱۵ میکروگرم در روزمی باشد. بهترین زمان مصرف ویتامین دی؛ به دلیل محلول در چربی بودن این ویتامین، همراه با وعده های غذایی چرب است. ویتامین دی با داروهای ضدتشنج، آنتی اسیدها، کورتیکواستروییدها، تیازیدها، گلیکوزیدهای قلبی مانند دیگوکسین، پارافین مایع، و کلستیرامین تداخل دارد. این ویتامین در بیماری های قلبی، نارسایی کلیوی و در موارد بروز سنگهای کلیوی، بروز عدم تعادل در الکترولیت های بدن، و تصلب شرایین می بایست با احتیاط مصرف گردد. ویتامین دی در موارد بالا بودن میزان کلسیم خون و بالا بودن ویتامین دی منع مصرف داشته و تزریق آن به صورت وریدی ممنوع می باشد. علائم اوردوز با ویتامین دی بسیار نادر است، اما مواردی مانند موارد زیر از علائم اور دوز می باشند:بی اشتهایی،تهوع،درد عضلانی،اسهال،یبوست ،افسردگی،کم خونی.

مکمل اسید فولیک

نیاز به اسید فولیک  در دوران بارداری افزایش می یابد. به دلیل نقش اسید فولیک در پیشگیری از نقص مادر زادی لوله عصبی این ویتامین ضروری است . فولیک اسید در شیر ترشح می شود و هیچ خطری برای نوزاد ندارد.

میزان و نحوه مصرف وعوارض دارویی وتداخلات دارویی

مصرف این مکمل از سه ماه یا حداقل یک ماه قبل از بارداری شروع شود و برای خانم های بارداری که از قبل تصمیم به بارداری نداشته اند، به محض اطلاع از بارداری مصرف روزانه ۴۰۰ تا ۸۰۰ میکروگرم از این مکمل توصیه می شود.عوارض گوارشی بشکل نادر از این مکمل دیده شده که شامل بی اشتهایی تهوع و مزه تلخ در دهان است.برخی عوارض عصبی مانند اختلالات خواب، مشکلات تمرکز، تحریک پذیری، اضطراب و بعضا افسردگی گذرا با این مکمل گزارش شده است.این مکمل با داروهایی مانند آسپیرین، کلوپیدوگرل، مونته لوکاست، لووتیروکسین، کلسیم دی، فورزوماید، آتورواستاتین، روغن ماهی، اس- امپرازول و الپرازولام تداخل دارد.

مکمل ید

ید یکی از بهترین مولتی ویتامین ها و مکمل های ضروری بارداری میباشد که کمبود ان منجر به کم کاری تیرویید در مادر و جنین می شود

میزان و نحوه مصرف وتداخلات دارویی وعوارض مصرف واحتیاطات و موارد منع مصرف واوردوز

بر طبق توصیه سازمان بهداشت جهانی، ۲۵۰ میکروگرم ید به صورت خوراکی در طول بارداری و زمان شیردهی توصیه می شود. از سوی دیگر میزان مصرف ید در بارداری و شیردهی از سوی آکادمی پزشکی جهان، به ترتیب ۲۲۰ و ۲۹۰ میکروگرم در روز توصیه شده است. بهترین زمان مصرف ید؛ همراه با غذا است.از مجموعه تداخلات احتمالی ید با دیگر داروها، به داروهایی مانند آمیلوراید، یدوکینول، لیتیم، متی مازول، اسپیرنولاکتون، تریامترن اچ و پروپیل تیواوراسیل می توان اشاره کرد.سردرد،تب،اسهال،آنژیوادم،کهیر،سرکوب تیرویید،آکنه.چنانچه این مکمل بیش از اندازه مصرف شود، ممکن است باعث کم کاری تیروئید با مکانیسم فیدبک مهاری روی هورمون های تیروئیدی گردد.اوردوز با ید می تواند منجر یه بروز گواتر در جنین شود.مصرف ۲۵۰ میکروگرم ید به صورت خوراکی در طول بارداری و زمان شیردهی توصیه می شود.